Commissaris mogelijk toch geen btw-ondernemer

Eerder wisselende btw-positie

Vanuit de onzekerheid of leden van een Raad van Commissarissen btw-ondernemer waren, gaf de Nederlandse staatssecretaris van Financiën in 2006 goedkeuring dat commissarissen met maximaal vier commissariaten daarvoor niet als btw-ondernemer kwalificeerden. Commissarissen met meer dan vier commissariaten kwalificeerden in beginsel wél als btw-ondernemer.

In 2011 benoemde de Europese Commissie dat deze goedkeuring als bijzondere vrijstelling voor commissarissen niet paste binnen het Europese btw-systeem. In reactie hierop werd de Nederlandse regeling ingetrokken. Aangezien een commissaris niet als een werknemer wordt aangestuurd door een leidinggevende, volgde hieruit dat in beginsel sprake was van ondernemerschap voor een eerste (betaald) commissariaat. Daarmee bleef feitelijk alleen de commissaris als ‘kleine ondernemer’ met een gage van minder dan circa € 7.750 buiten de btw-heffing.

Hof van Justitie: commissaris geen btw-ondernemer

Het Hof van Justitie oordeelt op 13 juni 2019 in de zaak ‘IO’ (C-420/18) dat de betreffende commissaris geen btw-plichtig ondernemer is. De vraagt rijst of dit alle commissarissen en toezichthouders raakt of dat een deel van hen toch belastingplichtig voor de btw blijft.

Vanuit de onderbouwing van het Hof van Justitie is af te leiden dat de omvang van de vergoeding die de commissaris ontvangt, het aantal commissariaten dat de commissaris vervult en de hoeveelheid werkzaamheden en taken die hij daarbij verricht,
niet van belang lijken te zijn voor zijn btw-ondernemerschap.

Het Hof van Justitie stelt vast dat de commissaris een ‘economische activiteit’ verricht (een prestatie in ruil voor een vergoeding) en ook niet onder leiding staat van een leidinggevende. Normaliter leidt dit tot btw-ondernemerschap. Wanneer de commissaris echter zelf geen economisch bedrijfsrisico loopt en zijn handelingen louter verricht namens (in dit geval) de stichting in plaats van voor zichzelf, heeft hij geen zelfstandige positie in het economisch ruilverkeer. Daaruit volgt dat de commissaris toch geen btw-ondernemer is. Het Hof van Justitie vergelijkt de positie van de commissaris (“IO”) met die van een vaste inrichting (‘filiaal’) van een onderneming, of met de directeur-grootaandeelhouder die als werknemer de directie voert. In elk van die gevallen wordt opgetreden als onderdeel van die onderneming, en niet zozeer als ondernemer die presteert aan die onderneming.

Op 18 juni zijn Kamervragen gesteld aan de staatssecretaris van Financiën. Daarbij wordt onder meer gevraagd om duidelijkheid of dit voor alle toezichthouders geldt en of het arrest terugwerkende kracht heeft.

Gevolgen voor Nederlandse toezichthouders

Gelet op het vorenstaande zijn de betreffende commissaris en mogelijk ook andere vergelijkbare toezichthouders niet als ondernemer voor de btw aan te merken. Met name voor ondernemingen die overwegend vrijgesteld van btw presteren, zoals woningcorporaties, onderwijsinstellingen en zorginstellingen, zal dit een kostenbesparing tot gevolg hebben of risico’s wegnemen. Om vast te stellen of een commissaris of toezichthouder met een beroep op de zaak ‘IO’ inderdaad geen btw-ondernemer is, is het raadzaam zijn specifieke situatie te toetsen aan de hand van de gestelde criteria. De specialisten van Mazars kunnen u helpen om eventuele gevolgen van het arrest van het Hof van Justitie voor u in kaart te brengen.

Meer weten?

Wilt u meer informatie over de mogelijkheden en gevolgen van de uitspraak in de zaak ’IO‘ voor uw onderneming? Neem dan contact op met Sander van Kreijl per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 23 21. Hij helpt u graag verder.