Flexibele regelgeving geeft banken middelen om de economie te steunen tijdens de coronacrisis

Hierdoor zijn zij nu in een betere positie om de schok van de coronapandemie op te kunnen vangen.

De huidige regelgeving bevat speciale maatregelen voor tijden van crisis

In de huidige Europese economie, die vooral door banken wordt gefinancierd, is het belangrijk dat de effecten van de monetaire beleidsmaatregelen die centrale banken als reactie op de crisis hebben ingevoerd, zo snel mogelijk bedrijven, huishoudens en andere belangrijke spelers in het economische systeem bereiken.

De Financial Stability Board (FSB) heeft bevestigd dat de hervormingsmaatregelen van na de crisis ervoor hebben gezorgd dat het financiële systeem momenteel beter bestand is tegen schokken. De toezichthouder moedigt financiële instellingen en autoriteiten daarom aan om gebruik te maken van de bestaande flexibiliteit binnen de regelgeving. Zo kunnen zij helpen om markten open te houden en de reële economie te financieren. ^[1]

Het Basel-Comité laat daarom weten dat de Basel III-regelgeving kapitaal- en liquiditeitsbuffers bevat die juist ontworpen zijn om gebruikt te worden in periodes van financiële stress. ^[2] Het comité ondersteunt lokale maatregelen die lidstaten nemen om de impact van het coronavirus op de financiële stabiliteit zoveel mogelijk te verminderen.

Stimulering van continueren van leningen door het vrijmaken van kapitaal voor banken en voorkomen van spanningen op de interbancaire markt

Eén van de belangrijkste lessen van de crisis in 2008 was dat de banken geen adequate veiligheidsbuffers hadden om economische schokken op te vangen in tijden van stress. Daarom werden er, naast de minimumkapitaalvoorschriften van Pijler 1, meerdere buffers geïntroduceerd: de kapitaalconserveringsbuffer (CCoB), de contracyclische kapitaalbuffer (CcyB) en de systeembuffer (SIIB). Naast het gecombineerd buffervereiste hebben de toezichthouders in Pijler 2 ook aanvullende eisen opgelegd voor banken (P2R) om risico’s te dekken die niet onder Pijler 1 vallen. Bovendien zijn de Pijler 2-aanbevelingen (P2G) opgesteld voor het opvangen van potentiële schokken als gevolg van financiële stress.

In maart 2020 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) op advies van de Europese Bankautoriteit (EBA) ^[3] verschillende maatregelen genomen om kapitaalvereisten tijdelijk te versoepelen. Hiermee is een nieuwe leencapaciteit vrijgemaakt die wordt geschat op 1800 miljard euro. ^[4].

Het betreft de volgende maatregelen:

• Toestemming om niet te hoeven voldoen aan de P2G;
• Het gebruik van gecombineerde buffers: in dit geval zijn beperkingen op verdeling alleen van toepassing binnen de grenzen van het maximaal uitkeerbare bedrag (MDA);
• Gebruik van de liquiditeitsbuffer, zelfs als dit betekent dat er onder de minimale ‘Liquidity Coverage Ratio’ (LCR) van 100% wordt gehandeld. Dit waarborgt liquiditeit in het systeem en voorkomt spillover-effecten;
• De mogelijkheid om aan P2R te voldoen met kapitaalinstrumenten die niet als Common Equity Tier 1 (CET1)-vermogen worden gekwalificeerd. Dit vervroegt een maatregel die eigenlijk pas in januari 2021 in werking zou treden als onderdeel van de Capital Requirements Directive (CRD) V;

Aanvullende zekerheidstellingen

De EBA heeft ook stappen ondernomen om meer duidelijkheid te verschaffen over de prudentiële behandeling van algemene of particuliere moratoria, die banken hun cliënten hebben toegezegd om de huidige crisis het hoofd te kunnen bieden.^[5] Voor de vaststelling van wanbetaling (default) bevestigt de EBA dat het criterium van 90 dagen achterstand gebaseerd moet zijn op een nieuw betaalschema, dat samen met de cliënt is overeengekomen. Hierbij verduidelijkt de EBA ook dat moratoria die niet specifiek voor één klant gelden maar voor een grotere groep kredietnemers, niet automatisch als gedoogmaatregelen worden gezien. Een instelling zal elke waarschijnlijke aanwijzing van wanbetaling echter moeten blijven controleren aan de hand van de EBA-definitie van wanbetaling.

Deze maatregelen zouden het mogelijk moeten maken een grote toename in wanbetaling als gevolg van de coronacrisis te voorkomen. Nederlandse banken hebben nu aangekondigd dat zij bereid zijn hun kleinere zakelijke cliënten tot zes maanden uitstel te verlenen voor de terugbetaling van leningen.

Wat betreft de EBA-richtlijnen voor non-performing loans (NPLs, ook wel noodlijdend krediet genoemd), is er ruimte voor flexibiliteit: wanneer een kredietblootstelling door een overheidsgarantie of moratorium wordt gedekt, zal deze blootstelling niet automatisch worden aangemerkt als een vermoedelijke wanbetaling. Daarnaast kunnen door overheidsgarantie gedekte NPL’s in aanmerking komen voor de bijzondere regeling die van toepassing is op exportkredieten, dat wil zeggen 0% prudentiële voorziening tijdens de eerste 7 jaar.

Met het oog op accounting hopen de EBA en ECB dat de procyclische gevolgen van de standaard IFRS 9 als gevolg van de crisis zoveel mogelijk worden beperkt, binnen de bestaande grenzen van de standaard. Zowel de EBA als de ECB benadrukken hierbij dat ondernemingen gebruik kunnen maken van artikel 473a in de CRR om de impact van IFRS 9 op het kapitaal over vijf jaar te spreiden.

Uitstel van belangrijke deadlines in 2020

De EBA heeft tevens aangekondigd dat de stresstest die dit jaar zou plaatsvinden, is uitgesteld tot 2021 met het oog op de enorme ‘echte’ stresstest die banken momenteel ondergaan. De EBA moedigt bevoegde autoriteiten ook aan om niet-essentiële toezichtactiviteiten tijdelijk op te schorten en banken zo meer ruimte te geven voor de indiening van bepaalde toezichtrapporten. Zo heeft de ECB bijvoorbeeld aangekondigd dat de deadline voor het nemen van corrigerende maatregelen naar aanleiding van de toetsing van interne modellen (TRIM), plaatselijke inspecties of de naleving van de SREP-vereisten en aanbevelingen in 2020, met zes maanden is uitgesteld.

Meer weten?

Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Kees Harteveld per email of per telefoon +31 (0)88 277 15 76. Of met Carel van Oldenbeek per email of per telefoon +31 (0) 88 277 24 67. Zij helpen u graag verder.

Dit is een vertaling van het originele artikel geschreven door David Labella, hoofd prudentiële regelgeving.

Bronnen:
• [1] https://www.fsb.org/2020/03/fsb-coordinates-financial-sector-work-to-buttress-the-economy-in-response-to-covid-19/
• [2] https://www.bis.org/press/p200320.htm
• [3 https://eba.europa.eu/eba-statement-actions-mitigate-impact-covid-19-eu-banking-sector                • [4] https://www.bankingsupervision.europa.eu/press/pr/date/2020/html/ssm.pr200312~43351ac3ac.en.html
• [5] https://eba.europa.eu