Stichting en vereniging: vorming van structurele overschotten leidt tot belastingplicht

Aan de hand van een recente rechterlijke uitspraak besteden wij daarom graag nog eens aandacht aan dit onderwerp.

Belastingplicht

Een stichting of vereniging is onderworpen aan de vennootschapsbelasting indien en voor zover zij een onderneming drijft. Van het drijven van een onderneming is sprake wanneer er cumulatief aan drie voorwaarden wordt voldaan. Het moet gaan om een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid waarmee wordt deelgenomen aan het economische verkeer met het oogmerk om daarmee winst te behalen.

In dit artikel belichten we de laatstgenoemde voorwaarde: het winstoogmerk. In de praktijk zien we veelal dat de aanwezigheid van de vennootschapsbelastingplicht daarmee valt of staat.

Structurele overschotten

Volgens vaste jurisprudentie wordt de aanwezigheid van een winstoogmerk van een onderneming aanwezig geacht wanneer feitelijk winst wordt behaald en het niet aannemelijk is dat het behalen van de winst in overwegende mate het gevolg is geweest van incidentele factoren. Van een winstoogmerk is ook sprake wanneer het oogmerk statutair niet is gericht op het behalen van winst, maar in de praktijk structureel sprake is van vermogensoverschotten. De reden van de winst en de bestemming zijn in beginsel niet van belang.

Ter illustratie bespreken we hierna een recente uitspraak van de rechtbank Gelderland waarin is geconcludeerd dat sprake is van structurele vermogensoverschotten.

Rechtbank Gelderland

In de uitspraak van de rechtbank Gelderland staat een stichting centraal die zich bezighoudt met het bevorderen van klimaatvriendelijk aanbesteden en ondernemen in zoveel mogelijk relevante sectoren van het bedrijfsleven, organisaties en de overheid. Het eigen vermogen van de stichting ontwikkelt zich in de loop der jaren als volgt: € 230.026 in 2012, € 515.238 in 2013, € 681.936 in 2014 en € 651.652 in 2015.

De stichting is van mening dat zij geen winstoogmerk heeft omdat dit statutair is vastgelegd. Daarnaast werd de groei van het vermogen volgens de stichting veroorzaakt door de noodzaak om een financiële buffer op te bouwen om zodoende financieel onafhankelijk te blijven. Toen deze buffer er eenmaal was, is besloten om de eigen bijdrage van participerende partijen te laten afnemen.

De rechtbank concludeert dat wél sprake is van een winstoogmerk omdat de stichting in de jaren 2012 tot en met 2015 structureel aanzienlijke overschotten heeft behaald. Dat de statuten vermelden dat de stichting geen winst beoogt te maken en wijzen op de noodzaak van de financiële buffer, zorgen er niet voor dat er feitelijk sprake is van structurele overschotten. Volgens de rechtbank gaat het namelijk om een objectief criterium. De subjectieve doelstellingen en argumenten van de stichting zijn niet doorslaggevend, alleen of er structureel overschotten zijn behaald. Ten slotte merkt de rechtbank op dat de omstandigheid dat er in latere jaren eventueel sprake is van tekorten en afname van het eigen vermogen niet afdoet aan het feit dat is voldaan aan het criterium van winststreven in de jaren 2012 tot en met 2015.

Conclusie

De rechtbank kijkt bij de uitspraak puur naar de feitelijke structurele vermogensvorming. De subjectieve argumenten van de stichting – zoals de noodzaak van een financiële buffer – worden niet relevant geacht. Wanneer sprake is van structurele vermogensoverschotten, wordt een winstoogmerk dus snel aangenomen. Dit kan leiden tot vennootschapsbelastingplicht voor uw vereniging of stichting.

Meer weten? 

Twijfelt u of bij uw stichting of vereniging sprake is van structurele (vermogens)overschotten? Of wilt u meer weten over de mogelijke vennootschapsbelastingplicht voor uw organisatie? Neem dan contact op Marieke van Kooten per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 22 64 of met Dennis Elsendoorn per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 22 30. Zij helpen u graag verder.