Verruimde toepassing btw-koepelvrijstelling wordt beëindigd

De btw-koepelvrijstelling

Samenwerkende ondernemers en niet-ondernemers (zoals gemeenten), die handelingen verrichten waarvoor als gevolg van een btw-vrijstelling of niet-ondernemerschap geen recht op teruggave van btw bestaat, kunnen een gezamenlijke organisatie oprichten waarin zij werkzaamheden onderbrengen. Denk hierbij aan diensten op vaktechnisch of administratief terrein. Dit samenwerkingsverband kan onder strikte voorwaarden een btw-vrijstelling toepassen op de dienstverlening aan de aangesloten instellingen (de btw-koepelvrijstelling).

Voorwaarden zijn bijvoorbeeld dat de van de koepel afgenomen diensten direct nodig zijn voor de btw-vrijgestelde of de niet-ondernemersactiviteiten van de aangesloten instellingen en dat de vergoedingen kostendekkend zijn. Sommige diensten, zoals het ter beschikking stellen van personeel en bepaalde diensten op het gebied van automatisering, zijn overigens van de koepelvrijstelling uitgesloten.

Ongunstige ontwikkeling voor samenwerkende gemeenten

Begin vorig jaar heeft de Staatssecretaris van Financiën per brief laten weten dat hij van mening was dat een fusieorganisatie van gemeenten vanaf 2016 de btw-koepelvrijstelling ruimer konden toepassen dan tot dan toe gebruikelijk was. De gedachte daarbij was dat de fusieorganisatie de btw-koepelvrijstelling ook kan toepassen op diensten die voor 70% of meer worden gebruikt voor onbelaste overheidsactiviteiten of btw-vrijgestelde activiteiten van de gemeenten. Als daarnaast sprake was van gebruik voor btw-belaste activiteiten van de gemeenten, zou toepassing van de btw-koepelvrijstelling daardoor niet worden aangetast.

Recentelijk is de Staatssecretaris naar aanleiding van jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie tot de conclusie gekomen dat deze verruimde toepassing toch niet mogelijk is. Voor gemeenten die samenwerken via een koepelorganisatie is dit een ongunstige ontwikkeling. De samenwerking kan hierdoor gepaard gaan met hogere btw-lasten op de diensten van de  fusieorganisatie.

Vrijstelling geldt niet voor samenwerkende banken en verzekeraars

Het Europese Hof van Justitie heeft in een tweetal andere uitspraken geoordeeld dat de btw-koepelvrijstelling alleen geldt voor koepels van leden die een activiteit van ‘algemeen belang’ verrichten. De vrijstelling kan niet worden toegepast door koepels van verzekeraars en banken, omdat zij voornamelijk btw-vrijgestelde financiële diensten verrichten.

Omdat Nederland de btw-koepelvrijstelling tot op heden niet zo beperkt heeft uitgelegd, konden ook koepels van banken en verzekeraars de btw-vrijstelling toepassen op hun diensten voor de aangesloten instellingen. Met name binnen de verzekeringsbranche wordt van dergelijke samenwerkingsverbanden gebruik gemaakt.

Wanneer de koepels van banken en verzekeraars btw in rekening brengen voor hun diensten aan de leden, stijgen in eerste instantie de kosten van de leden met deze btw-component, omdat zij de btw niet kunnen aftrekken. Daar staat tegenover dat voor zover de koepels zelf kosten maken waarop btw drukt, zij die btw dan in principe kunnen terugvragen van de Belastingdienst en zo een kostenverlaging kunnen realiseren.        

Het is naar onze mening wenselijk dat het Ministerie van Financiën met aanwijzingen komt over de wijze waarop de koepels van banken en verzekeraars – ook ten aanzien van het verleden – met de btw-heffing dienen om te gaan.

Meer weten over de wijzigingen in de btw-koepelvrijstelling?

Wilt u meer weten over de gevolgen van de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie? Neem dan contact op met Bert Laman (per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 12 61), met Eline Polak (per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 23 25). Zij helpen u graag verder.

Neem vrijblijvend contact op »

Word lid van onze nieuwsbrief »