Update over de Corporate Sustainability Due Diligence Directive

Daarnaast verplicht het bedrijven om due diligence-processen te implementeren voor mensenrechten en milieukwesties, dus om ‘gepaste zorgvuldigheid’ te hanteren. Als ook een transitieplan op te stellen om te garanderen dat ze voldoen aan de klimaatdoelstelling van 1,5°C. Hoewel de CSDDD slechts op een geschatte 0,5% van de EU-bedrijven van toepassing zal zijn, vormt het een belangrijke aanvulling op bestaande regelgeving, met name de Richtlijn inzake Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD).

Het doel van de richtlijn is te zorgen dat bedrijven een sleutelrol kunnen spelen bij het bevorderen van aanhoudende, inclusieve en duurzame economische groei, terwijl wordt vermeden dat onevenwichtigheden in de interne markt ontstaan. Dit benadrukt het belang van het versterken van de veerkracht van bedrijven tegen ongunstige scenario's gerelateerd aan hun waardeketens en rekening houdend met externaliteiten en sociale, milieugerelateerde en bestuurlijke risico's.

Wat verwacht de CSDDD van bedrijven?

Bedrijven die onder de richtlijn vallen, zijn verplicht om:

• Due diligence in de waardeketen te integreren in hun beleid en risicobeheersystemen.
• Daadwerkelijke of potentiële negatieve effecten op mensenrechten of het milieu te identificeren en te beoordelen en maatregelen te nemen om deze te voorkomen, te mitigeren of te beëindigen.
• Zinvolle betrokkenheid van belanghebbenden te realiseren om de identificatie van daadwerkelijke en potentiële effecten te ondersteunen, als een due diligence-beleid te ontwikkelen.
• Operaties in kaart te brengen, die van hun dochterondernemingen en, indien gerelateerd aan hun activiteitenketen, die van hun zakelijke partners. Dit zal helpen bepalen waar negatieve effecten waarschijnlijk zullen voorkomen en het meest ernstig zullen zijn.
• Een notificatiesysteem en klachtenprocedures op te zetten en te onderhouden en herstel te bieden waar daadwerkelijke effecten worden geïdentificeerd.
• De effectiviteit van genomen maatregelen te monitoren.
• Naleving van de klimaatdoelstelling van 1,5°C te garanderen en een transitieplan op te stellen in lijn met de EU-doelstellingen voor emissiereductie.

Welke bedrijven vallen onder de richtlijn en wanneer?

De CSDDD zal op verschillende momenten van toepassing zijn op bedrijven, afhankelijk van grootte en omzet. Evenals op uiteindelijke moederbedrijven van groepen entiteiten die samen de gestelde drempels (grenswaarden) bereiken.

• In 2027 (drie jaar na aanneming), is de richtlijn van toepassing op bedrijven met meer dan 5.000 werknemers en een omzet van meer dan € 1,5 miljard.
• In 2028 (vier jaar na aanneming), is de richtlijn van toepassing op bedrijven met meer dan 3.000 werknemers en een omzet van meer dan € 900 miljoen.
• In 2029 (vijf jaar na aanneming), is de richtlijn van toepassing in haar volledige omvang: bedrijven met meer dan 1.000 werknemers en een omzet van meer dan € 450 miljoen.

Daarnaast vallen franchisebedrijven in de EU met royalty's van meer dan € 22,5 miljoen en een netto wereldwijde omzet van meer dan € 80 miljoen ook onder het toepassingsgebied van de richtlijn. Bepaalde niet-EU bedrijven met aanzienlijke activiteiten in de EU (meer dan € 450 miljoen netto-omzet gegenereerd in de EU) zijn eveneens inbegrepen.

Welke toezicht- en sanctiemechanismen zullen van toepassing zijn voor de CSDDD?

Elke lidstaat zal een toezichthoudende autoriteit aanstellen om naleving van de CSDDD te monitoren. Er zal een Europees Netwerk van Toezichthoudende Autoriteiten worden opgericht, met vertegenwoordigers van elke toezichthoudende autoriteit. Overtredingen zullen worden bestraft door middel van "naming and shaming" en boetes.

Bedrijven zijn ook onderworpen aan civiele aansprakelijkheid en kunnen verplicht zijn een schadevergoeding te betalen aan degenen die getroffen zijn, indien zij opzettelijk of uit nalatigheid hebben gefaald om aan de verplichtingen van de CSDDD te voldoen en, als gevolg van dit falen, schade veroorzaken aan een natuurlijke of rechtspersoon.

Wat moeten bedrijven doen om zich voor te bereiden op de CSDDD?

Ten eerste zullen bedrijven die onder de CSDDD vallen zich vertrouwd moeten maken met de vereisten van de CSDDD en deze begrijpen in de context van andere verplichtingen op het gebied van niet-financiële due diligence en rapportage, met bijzondere aandacht voor de verschillen en overeenkomsten met de CSRD. Bedrijven die al due diligence uitvoeren in lijn met de Leidende Beginselen van de Verenigde Naties inzake Bedrijven en Mensenrechten (United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights), evenals de Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen van de OESO (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), zijn goed voorbereid. Bedrijven die deze kaders nog niet toepassen, dienen stappen te ondernemen om ze te verweven in hun systemen en processen.

Het due diligence-proces dat in deze richtlijn is uiteengezet, moet de zes stappen dekken die zijn gedefinieerd door de OESO Due Diligence Richtlijn voor Verantwoord Zakelijk Gedrag (OECD Due Diligence Guidance for Responsible Business Conduct), inclusief due diligence-maatregelen voor bedrijven om negatieve effecten op mensenrechten en het milieu te identificeren en aan te pakken. De zes stappen zijn:

1. verantwoord zakelijk gedrag in beleid en beheersystemen inbedden,
2. daadwerkelijke en potentiële negatieve effecten identificeren en beoordelen,
3. negatieve effecten stoppen, voorkomen en mitigeren,
4. implementatie en resultaten volgen,
5. communiceren hoe effecten worden aangepakt, en
6. voorzien in of samenwerken aan herstelmaatregelen waar dat passend is.

De CSDDD beveelt nadrukkelijk de UNGP Reporting Framework, mede geschreven door Mazars en Shift, evenals de UNGP Interpretative Guide aan als implementatierichtlijn voor bedrijven.

Betrokkenheid van belanghebbenden is een essentieel hulpmiddel voor het uitvoeren van due diligence, zowel bij het identificeren van negatieve effecten als bij het ontwikkelen van acties om deze te mitigeren of herstel te bieden waar effecten voorkomen. Bedrijven dienen derhalve hun huidige aanpak van dergelijke betrokkenheid te herzien in het licht van de richtlijn.

Bedrijven buiten de reikwijdte van de CSDDD moeten zich voorbereiden om op een gestructureerde manier te kunnen reageren op toekomstige verzoeken om informatie door grotere zakelijke partners over mensenrechten en milieueffecten in hun waardeketen. Voorbereidingen om deze effecten in hun waardeketen te beoordelen, zouden baat hebben bij het volgen van een risico gebaseerde benadering en het prioriteren ervan op basis van ernst en waarschijnlijkheid.

Vervolgstappen

Het navigeren door de complexiteit van het identificeren en mitigeren van mensenrechten- en milieueffecten in de waardeketen die de CSDDD vereist, zal robuuste planning en ondersteuning nodig hebben. Het is daarom essentieel om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot deze regelgeving, zodat de inzet en acties van uw bedrijf kunnen helpen een duurzamere en rechtvaardigere toekomst voor iedereen te creëren.

Inzichten in het regelgevingsproces

Nadat er een voorlopig akkoord was bereikt tussen de Raad van de EU en het Europees Parlement over de CSDDD in december 2023, kreeg de richtlijn geen definitieve goedkeuring tijdens de formele stemming in de Raad. Na weken van aanvullende onderhandelingen en verschillende concessies aan de critici van de richtlijn, werd uiteindelijk een nieuwe compromistekst goedgekeurd door de Raad van de EU. Op 24 april 2024 heeft het Europees Parlement de CSDDD formeel aangenomen tijdens zijn plenaire zitting. Voorafgaand hieraan hadden vertegenwoordigers van de Raad van de Europese Unie op 15 maart 2024 voor de CSDDD gestemd. Nadat de richtlijn is gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU, moeten de lidstaten de richtlijn omzetten in nationaal recht. De richtlijn zal van toepassing zijn op de eerste groep bedrijven in 2027.

Wat is er veranderd sinds december 2023? Een overzicht van de gemaakte compromissen:

Het toepassingsgebied van de richtlijn werd verkleind naar bedrijven met meer dan 1.000 werknemers (in plaats van 500) en een omzet van € 450 miljoen (in plaats van € 150 miljoen).

• De uitgebreide reikwijdte met betrekking tot sectoren met een hoog risico werd verwijderd. Echter, de aangepaste tekst bevat een herzieningsclausule, die de mogelijkheid biedt om de aanpak van hoge risico's in een later stadium aan te pakken.
• Een gefaseerde invoering werd toegevoegd:
  • drie jaar na aanneming is de richtlijn van toepassing op bedrijven met meer dan 5.000 werknemers en een omzet van € 1,5 miljard.
  • vier jaar na aanneming is de richtlijn van toepassing op bedrijven met meer dan 3.000 werknemers en een omzet van € 900 miljoen.
  • vijf jaar na aanneming is de richtlijn van toepassing in haar volledige omvang (bedrijven met meer dan 1.000 werknemers en een omzet van € 450 miljoen).
• Bepaalde downstream activiteiten werden uit de materiële reikwijdte van de regelgeving verwijderd. Als gevolg hiervan zijn productverwijdering, demontage en recycling, compostering en storten niet langer opgenomen in de due diligence-vereisten.
• De verplichting voor bedrijven om financiële prikkels voor hun management te introduceren, gekoppeld aan de uitvoering van klimaattransitieplannen, werd geschrapt. Hoewel bedrijven nog steeds een klimaattransitieplan moeten aannemen, zijn ze niet langer verplicht hun beloningssysteem te wijzigen.
• De tekst over civiele aansprakelijkheid is gewijzigd om lidstaten meer flexibiliteit te geven bij het stellen van de grenzen. Echter, bepalingen over civiele aansprakelijkheid zijn nog steeds opgenomen in de definitieve tekst.

Meer weten over deze nieuwe richtlijn?

Wilt u meer weten over deze nieuwe richtlijn of over andere regelgeving m.b.t. CSRD of CDDD? Neem dan contact op met Hester Bos per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 23 64. Zij helpt u graag verder.