Wetsvoorstel aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen

Het wetsvoorstel betreft twee belangrijke wijzigingen:

1. De open commanditaire vennootschap (CV) wordt per 1 januari 2022 fiscaal transparant.
2. De rechtsvorm open fonds voor gemene rekening (FGR) wordt opnieuw gedefinieerd in de wet.

De open CV en het open FGR zijn in Nederland, zowel in het bedrijfsleven als in de estate planning, veelgebruikte rechtsvormen. Naar verwachting zal de invoering van het voornoemde wetsvoorstel een grote impact hebben.

Achtergrond wetsvoorstel

Ieder land beschikt over eigen rechtsvormen en een eigen belastingstelsel. Dit brengt mee dat de fiscale behandeling van rechtsvormen tussen landen kan verschillen. Dergelijke verschillen kunnen ertoe leiden dat een bedrijf, dat in meerdere landen gevestigd is, in géén van deze landen, of juist in beide landen belasting verschuldigd is. Dit wordt een “hybride mismatch” genoemd. Het concept wetsvoorstel tracht de oorzaak van hybride mismatches aan te pakken door de fiscale definitie en de fiscale behandeling van de open CV en het open FGR in lijn te brengen met de fiscale wetgeving van een groot aantal andere landen.

De open CV wordt fiscaal transparant

Het belangrijkste verschil tussen een besloten CV en een open CV is dat toetreding van een commanditaire vennoot tot een open CV kan plaatsvinden zonder dat alle vennoten daarmee hebben ingestemd. Dit wordt ook wel het toestemmingsvereiste genoemd. Het belangrijkste gevolg van de kwalificatie als open CV is dat deze als fiscaal niet-transparant (zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting) wordt aangemerkt.

In het buitenland worden vergelijkbare rechtsvormen echter veelal als transparant (niet zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting) aangemerkt. In dit kader stelt het concept wetsvoorstel voor om het toestemmingsvereiste te laten vallen, zodat alle CV’s met ingang van 1 januari 2022 als fiscaal transparant worden aangemerkt. Dit leidt tot de volgende fiscale wijzigingen:

1. De CV is niet meer belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. In plaats daarvan worden de achterliggende commanditaire vennoten naar rato van hun winstdeel in de heffing van de inkomsten- of vennootschapsbelasting betrokken.
2. De CV is niet meer inhoudingsplichtig voor de dividendbelasting.
3. De CV is niet meer inhoudingsplichtig voor bronbelasting op renten en royalty’s.

De voornoemde wijziging kan bij de commanditaire vennoten die in privé participeren in een open CV mogelijk leiden tot een verhoging van de belastingdruk, doordat hun participatie niet meer in box 2 van de inkomstenbelasting (aanmerkelijk belang), maar in box 3 van de inkomstenbelasting (sparen en beleggen) zal worden belast.

Daarnaast voorziet het wetsvoorstel in een fictie op grond waarvan de open CV wordt geacht, vlak voor 1 januari 2022, de vermogensbestanddelen aan de commanditaire vennoten te hebben vervreemd. Dit brengt, in beginsel, mee dat de open CV belasting verschuldigd is over de meerwaarde die bij de voornoemde fictieve overdracht wordt gerealiseerd. Het kabinet heeft echter aangegeven belastingheffing als direct gevolg van het wettelijk vervallen van de vennootschapsbelastingplicht van de open CV zoveel mogelijk te willen voorkomen. In dit kader wordt overgangsrecht geïntroduceerd dat ervoor zorgdraagt dat de fiscale claim kan worden doorgeschoven dan wel de verschuldigde belasting over tien jaar verspreid mag worden betaald.

Het FGR wordt opnieuw gedefinieerd in de wet

Het FGR kent een open en een besloten variant. Als de bewijzen van deelgerechtigdheid in een FGR vrij verhandelbaar zijn, dus zonder dat alle deelgerechtigden hiermee instemmen (toestemmingsvereiste), dan is er sprake van een open FGR. Het open FGR is, net zoals de open CV, fiscaal niet-transparant (zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting).

In het buitenland worden vergelijkbare rechtsvormen echter veelal als transparant (niet zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting) aangemerkt. In dit kader stelt het concept wetsvoorstel, net als bij de open CV, voor om het toestemmingsvereiste te laten vallen. Dit brengt mee dat ook het open FGR, in beginsel, fiscaal transparant wordt. Aangezien in de praktijk echter wel behoefte lijkt te bestaan aan het voortbestaan van de rechtsvorm open FGR, wordt voorgesteld om het toestemmingsvereiste te vervangen voor andere criteria. Het voorgaande brengt mee dat een open FGR slechts fiscaal niet-transparant blijft, indien het aan een van de volgende criteria voldoet:

1. De bewijzen van deelgerechtigdheid van het FGR worden verhandeld op een gereglementeerde markt als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht of een daarmee vergelijkbaar handelsplatform.
2. Het FGR heeft de verplichting tot inkoop van eigen deelnemingsrechten.

Dit brengt met zich mee dat het zogenaamde familiefonds, dat wil zeggen een FGR dat gebruikt wordt om het vermogen van familieleden en aanverwanten te beheren, na de wetswijziging in beginsel niet meer als fiscaal transparant kan kwalificeren. Dit kan grote gevolgen hebben voor degenen die betrokken zijn bij dergelijke fondsen.

Het valt op dat over de behandeling van een FGR met de status van vrijgestelde beleggingsinstelling niets is opgemerkt, hoewel deze combinatie in de praktijk veel voorkomt. Gezien voornoemde criteria verwachten wij echter dat deze eveneens geraakt zullen worden voor het wetsvoorstel.

Tot slot lijkt met betrekking tot het wettelijk vervallen van de vennootschapsbelastingplicht voor het open FGR vooralsnog niet in overgangsrecht te worden voorzien.

Mazars kan u helpen

Het wetsvoorstel beoogt om de oorzaak van hybride mismatches weg te nemen. In dit kader wordt voorgesteld om de open CV transparant te maken en de definitie van het open FGR aan te passen. Deze voorstellen kunnen echter zeer ingrijpende fiscale gevolgen hebben voor zowel de entiteiten zelf, als voor degenen die hierbij betrokken zijn.

Wij benadrukken graag dat het wetsvoorstel nog aan consultatie onderhevig is en dat het dientengevolge kan worden aangepast. Aangezien het wetsvoorstel naar verwachting per 1 januari 2022 in werking zal treden, raden wij u aan om met uw adviseur van Mazars de eventuele gevolgen die het wetsvoorstel voor u heeft door te nemen, zodat tijdig op de wetswijziging kan worden ingespeeld.

Meer weten?

Heeft u vragen of wilt u graag meer weten over bovenstaand wetsvoorstel? Neem dan contact op met Cees Goosen per e-mail of per telefoon +31 (0)88 277 13 15 of met Efraim Brouwer per e-mail of per telefoon: +31 (0)88 277 10 75. Zij helpen u graag verder.